Το παρακάτω άρθρο ανατέθηκε σε έναν από τους έμπειρους Συνεργάτες μας στο Τμήμα Αναδιαρθρώσεων & Τραπεζικών Υποθέσεων, τον κο Πανίκο Παναγίδη, και συντάχθηκε με τη βοήθεια και στενή επίβλεψη της Ομάδας μας. Το άρθρο δίνει έμφαση στην μετάβαση του Τραπεζικού τομέα στην Κύπρο, κυρίως από το 2013 και έπειτα, από την προσωπική σχέση μεταξύ τραπεζίτη και πελάτη, στην (σχεδόν) ολοκληρωτική πλέον αυτοματοποίηση που αντιλαμβανόμαστε όλοι σήμερα. Αποτελεί ένα σύντομο, απλό κείμενο, το οποίο εξηγεί τις κρίσιμες διαφορές και εξελίξεις στον Τραπεζικό τομέα των τελευταίων 10 ετών.
Συγκρίνοντας τον τρόπο λειτουργίας των τραπεζών πριν και μετά την κρίση του 2013 στην Κύπρο, παρατηρούμε μια τεράστια διαφορά τόσο στην σχέση με τους πελάτες όσο και στον τρόπο λειτουργίας. Το άρθρο αυτό αποσκοπεί στο να αναδείξει σημαντικές διαφορές που παρατηρούνται, καθώς και τα θετικά και αρνητικά στοιχεία που αυτές έχουν επιφέρει, σε μια προσπάθεια ενημέρωσης προς τους αναγνώστες, αλλά και για να γίνει αντιληπτό το πόσο έχει διαφοροποιηθεί το σκηνικό σε αυτό το σχετικά μικρό χρονικό διάστημα της δεκαετίας μεταξύ 2013 και 2023.
Στο παρελθόν, παρατηρείτο πληθώρα καταστημάτων όλων των τραπεζών σε όλες τις πόλεις, ώστε ο κόσμος να είναι σε θέση να διεξαγάγει τις συναλλαγές του εύκολα, γρήγορα και χωρίς ταλαιπωρία. Για την οποιαδήποτε συναλλαγή, ο καθένας θα έπρεπε να επισκεφθεί κάποιο κατάστημα τράπεζας για να εξυπηρετηθεί, αφού όλα γίνονταν με επιτόπια επίσκεψη. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείτο μια δυνατή σχέση μεταξύ τράπεζας και πελάτη, κάτι το οποίο αποτελούσε και πρώτο μέλημα των τραπεζών. Για κάποιους μάλιστα, κυρίως επιχειρηματίες οι οποίοι επισκέπτονταν σχεδόν καθημερινά τις τράπεζες, είχε γίνει και τρόπος ζωής. Να επισκεφθούν την τράπεζα, να μιλήσουν με τους υπαλλήλους και τον Διευθυντή, δημιουργώντας μια σχέση πέρα και από την καθαρά επαγγελματική. Υπήρχαν παντού περισσότερα φιλικά και χαμογελαστά πρόσωπα.
Οι διαδικασίες που εφάρμοζαν οι τράπεζες τότε ήταν πολύ διαφορετικές, αφού ήταν μία εποχή όπου ο καθένας μπορούσε να εξυπηρετηθεί άμεσα και χωρίς πολλές και χρονοβόρες διαδικασίες. Βεβαίως, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, οι διαδικασίες που ακολουθούνταν δεν ήταν πάντοτε οι ενδεδειγμένες, κυρίως στην χορήγηση οποιουδήποτε είδους χρηματοδότησης αλλά και στον έλεγχο περί «ξεπλύματος» χρηματικών ποσών.
Ταυτόχρονα, εισχώρησαν πάρα πολλά ξένα λεφτά υπό τύπου καταθέσεων και, για να γίνουν οι ανάλογες χορηγήσεις, χαλάρωσαν οι έλεγχοι. Αυτό, σε συνδυασμό με την ανάδειξη και την αλαζονική συμπεριφορά διάφορων τραπεζιτών και την σχέση τους με την πολιτική εξουσία αλλά και τους επιχειρηματίες ανάπτυξης της κυρίως, είχε σαν αντίκτυπο να ξεσπάσει η οικονομική κρίση του 2013, με αποτέλεσμα αρκετές χιλιάδες δάνεια να καταστούν μη εξυπηρετούμενα και κάποιες τράπεζες να χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια, να αυξήσουν τις προβλέψεις τους και να καταγράφουν συνεχώς ζημιές. Το γεγονός αυτό, όπως είναι γνωστό, έφερε το κλείσιμο μιας εκ των μεγαλύτερων τραπεζών της Κύπρου, της Λαϊκής Τράπεζας, και την απομείωση καταθέσεων στις δύο μεγαλύτερες, Τράπεζα Κύπρου και Λαϊκή, ενώ παράλληλα το Κράτος προέβηκε στην πώληση του Συνεργατισμού στην Ελληνική Τράπεζα.
Από το 2013 και εντεύθεν λοιπόν, μετά και την αυστηρή εποπτεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τα δεδομένα άλλαξαν άρδην. Με σκοπό την μείωση στα κόστη τους, οι τράπεζες προβαίνουν σε συνεχή κλείσιμο καταστημάτων και μείωση του προσωπικού τους αφού το κόστος προσωπικού αποτελεί το μεγαλύτερο αγκάθι στους ισολογισμούς τους.
Πλέον επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στην τεχνολογία και την ψηφιακή μεταμόρφωση, επενδύοντας σημαντικά κεφάλαια για την ανάπτυξη ψηφιακών λύσεων και προϊόντων. Αρκετοί θεωρούν ότι, με την ψηφιακή μεταμόρφωση που σχεδόν όλα πλέον γίνονται από τον υπολογιστή ή/και το κινητό τηλέφωνο, οι τράπεζες θεωρούνται πλέον απρόσωπες και έχει χαθεί η προσωπική επαφή πελάτη υπαλλήλου. Από την άλλη, η ευκολία και ταχύτητα του «banking from home» είναι εμφανέστατη.
Παράλληλα, οι διαδικασίες έχουν αλλάξει και έχουν γίνει πολύ πιο αυστηρές, κυρίως στα κριτήρια δανεισμού αλλά και στους ελέγχους περί «ξεπλύματος» χρήματος, ώστε να ανακτηθεί σταδιακά ξανά η φήμη και αξιοπιστία τόσο των τραπεζών, όσο και της Κύπρου. Υπάρχουν παράπονα ότι ο τραπεζικός τομέας στην Κύπρο έχει καταστεί όλο και περισσότερο απαιτητικός, ενώ αρκετοί τον αντιλαμβάνονται ακόμη και σαν υπερβολικό σε θέματα κανονισμών, κριτηρίων χρηματοδότησης και απαιτήσεων συμμόρφωσης, κάτι που καθιστά δύσκολο το έργο για ολοκλήρωση συναλλαγών, τόσο για τις εταιρείες όσο και για τα φυσικά πρόσωπα, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου η δυνατότητα αποπληρωμής φαίνεται ξεκάθαρα.
Ένα νέο φαινόμενο που παρουσιάστηκε τα τελευταία χρόνια και κυρίως από το 2019, είναι η πώληση σε πολύ χαμηλές τιμές μη εξυπηρετούμενων δανείων από τις τράπεζες σε επενδυτικά ταμεία/εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων με απώτερο σκοπό να «καθαρίσουν» τους ισολογισμούς τους από τέτοιου είδους δάνεια και να μειώσουν τις προβλέψεις τους, ώστε να μην χρειάζονται πρόσθετα κεφάλαια, παρά το πλεονάζον καταθέσεων που διατηρούν στα χαρτοφυλάκιά τους.
Από τις εν λόγω εταιρείες επενδύθηκαν δισεκατομμύρια για να αποκτήσουν αυτά τα δάνεια και να αποφορτίσουν τις τράπεζες, με σκοπό το κέρδος. Με αυτό τον τρόπο, επιτεύχθηκε η αναβάθμιση της Κυπριακής Οικονομίας με την βελτίωση των ισολογισμών των Κυπριακών τραπεζών λόγω της πώλησης προβληματικών περιουσιακών στοιχείων. Ταυτόχρονα όμως βρέθηκε και αρκετός κόσμος τραπεζικά «άστεγος», αφού πολλοί ήταν εκείνοι που παρόλο που τα δάνεια ή/και οι λογαριασμοί τους δεν ήταν κόκκινα, βρέθηκαν στα πουλημένα χαρτοφυλάκια.
Αυτά είναι τα νέα δεδομένα που επικρατούν στο τραπεζικό σύστημα σήμερα, με τα οποία θα πρέπει σιγά σιγά να εξοικειωθούν όλοι. Οι έλεγχοι και οι πιο τεχνοκρατικοί τρόποι αξιολόγησης είναι εν μέρη χρήσιμοι σε μεγάλο βαθμό, και θα πρέπει όλοι να συνηθίσουμε τις αλλαγές στην κοινωνία και να γίνουμε πιο πειθαρχημένοι. Ωστόσο από την άλλη πλευρά, μέσα από την αυξημένη γραφειοκρατία που επικρατεί, διατρέχουμε τον κίνδυνο να χαθούν κάποιες καλές επιχειρηματικές πράξεις/συμφωνίες, μη επιτρέποντας σε καλούς τραπεζίτες να ενεργήσουν με την κρίση τους (εντός πάντοτε των ορίων) και αντιθέτως προκρίνοντας την ευθυνοφοβία και ένα απρόσωπο σύστημα. Η σωστή ισορροπία μεταξύ των δύο χρειάζεται να επιτευχθεί, έτσι ώστε το Τραπεζικό Σύστημα μαζί με την βοήθεια του κράτους στην ολότητα του, να λειτουργούν με τρόπο παραγωγικό αλλά και εποικοδομητικό προς τους πολίτες, αφού οι Τράπεζες θεωρούνται συχνά και παντού ο «Καθρέφτης της κάθε Οικονομίας».
“THE REVITA TEAM”
Σημείωση: Τα άρθρα και τα δημοσιεύματα της εταιρείας μας, σκοπό έχουν να παραθέσουν στοιχεία για συγκεκριμένα θέματα καθώς και απόψεις που βασίζονται σε εμπειρία και γνώση που έχει αποκτηθεί. Απώτερος σκοπός μας είναι η επιμόρφωση των αναγνωστών στο σύνολο τους και όχι η παροχή συμβουλών για συγκεκριμένες περιπτώσεις. Για όλα τα προηγούμενα άρθρα της εταιρείας μας, μπορείτε να επισκεφτείτε την σελίδα μας στο Facebook, https://www.facebook.com/revitaconsult όπως και το blog στην ιστοσελίδα μας.